Jaaaaa, het is november en dat betekent dat de feestdagen weer voor de deur staan. Leuke tijd natuurlijk. Maar ook druk. Helemaal als je nog kleine kinderen hebt en ook 5 december uitbundig gevierd wordt. En feestdagen stress bij ADHD is misschien nog wel even een tikje heftiger. Wat kun je er aan doen om de stress tijdens deze laatste weken van het jaar zoveel mogelijk te beperken? Ik vertel je het hieronder!

Feestdagen stress bij ADHD is real. Het is echt en het is ook echt lastig. En het vreet ook een hele hoop energie.
De eerste week van januari lig jij daardoor het liefst in bed. Met je dekbed over je oren getrokken en het liefst een constante aanvoer van potten thee en stukken chocola. Compleet uitgeput en geen zin meer om ook nog maar iets te doen.

Zoals de kerstboom opruimen bijvoorbeeld. En met een kunstboom is daar ook niet zoveel noodzaak toe. Hij kan ook best voldoen als paasboom toch?

Ok. Ik schrijf hier wel jij, maar eigenlijk bedoel ik natuurlijk mijzelf. Voordat ik kinderen had, kon dat nog, gewoon een paar dagen in bed liggen. Nu natuurlijk niet meer. En die boom als paasboom? Niet helemaal waar, maar ook niet helemaal verzonnen…

Hoe overleef je de feestdagen stress bij ADHD?

Even terug.

Hoezo zijn de feestdagen als je ADHD hebt zwaarder dan zonder? Nou, dat ga ik je natuurlijk nu vertellen. 

De maand december is zo druk met van alles, dat het een goede strakke planning vraagt om daar met enig gemak door heen te kunnen zeilen. En dat is nu net de crux: plannen en structureren gaat niet vanzelf als je ADHD hebt. Dat kost meer moeite.

In de praktijk betekent dat dat je soms vergeet dat de kinderen de schoen gezet hebben en je een smoes moet verzinnen om plausibel te maken dat er niks in zit. Of op de ochtend van 5 december scheur jij nog door de winkelstraat om de kado’s te verzamelen, alleen maar om er achter te komen dat de #1 kadootjes die de kinderen graag wilden zijn uitverkocht.

Of je moet op het laatste moment de kadootjes nog inpakken en je hebt geen plakband meer, dus dan maar met ducttape. Of touw dichtgebonden. Of creatief gevouwen. Of je bent vergeten de namen op de kadootjes te schrijven en hebt nu geen idee meer wat er in zit. 

Kerst idem dito. Het kerstmenu. Iedereen maakt wat en je hebt duidelijke instructies gekregen wat jouw taak is. En je kijkt er pas de dag van tevoren naar. En dan blijken de ingredienten die jij nodig hebt niet verkrijgbaar. En ben je ontzettend blij dat er steeds meer supermarkten open zijn met kerst zodat je toch nog met een kant en klaar iets op de proppen kunt komen.

Of je wilt je niet laten kennen en hebt gezegd dat je iets superlekkers gaat maken, waarvoor je wel lang in de keuken moet staan. En omdat je hebt onderschat hoeveel tijd het kost, sta je al uren en uren en uren in de keuken met een verhit hoofd en je haren ontploft in je huispak, terwijl de gasten al aanbellen en je je eigenlijk nog in je kekke kerstjurkje moet hijsen en een laag make up spraypainten om er nog een beetje respectabel uit te zien. Uit het (lees: mijn) leven gegrepen.

Het plaatje is helder. Je voelt ‘m.

En ieder jaar ga je het anders aanpakken. Dit jaar weet je het zeker. En ieder jaar is de tijd tussen zomervakantie en sinterklaas te kort en ieder jaar weer ben je weer verrast dat de tijd zo snel gaat. Wat kun je nu doen om de feestdagen bij ADHD zo stressvrij mogelijk door te komen?

En dan als voetnoot: deze periode is voor iedereeeeen heftig hoor, niet alleen als je ADHD hebt. Met ADHD heb je alleen net een paar eigenschappen waardoor het wat lastiger wordt om de kalmte te bewaren. Lastiger, niet onmogelijk. Dat is het goede nieuws.

Vandaag wil ik het met jullie hebben over planning. En dan specifiek voor de komende periode: de sinterklaas/kerst/oud- en nieuw planning. (Lees vooral verder: Plannen is geen eng woord, het is een lifesaver. En ik vertel je hoe je dat ook met ADHD kunt doen)

Want ja, het is weer zover. Sinterklaas is weer aangekomen in het land. En in gezinnen met (kleine) kinderen betekent dat een spannende tijd. Schoenen zetten bijvoorbeeld. En voor jou als ouder betekent dat om niet te vergeten deze ook te vullen.

Ik weet niet hoe vaak ik al teleurgestelde gezichten heb gezien, als mijn kinderen per ongeluk vroeger wakker waren dan ik (en in de sinterklaastijd gebeurt dit vaker dan normaal) en er niks in hun schoen zat. 1 voordeel van mijn ADHD is dat de fantasie tomeloos is, dus dat ik ook altijd wel redelijk plausibele smoesjes kon bedenken waarom er niks in zat… (mama was vergeten om de deur van het slot te halen, en dan kon Piet er niet in, of: het was nu echt te slecht weer voor de pieten om te komen, of: hmmm, misschien heeft ‘ie het als grapje wel ergens anders verstopt, help je mee zoeken (en dan snel ergens iets neerleggen als ze niet kijken)). Nee, ik ben er niet trots op, ja het is wel gebeurd, deze voorbeelden zijn echt gebeurd.

Mijn oudste dochter Nimke, is 11 en kent het grote geheim van Sinterklaas. Dat scheelt al wel een beetje in de decemberstress. Zij vond deze periode altijd wel echt heel erg spannend en had daar ook best een beetje last van. Mijn jongste dochter Kaat vindt het ook wel spannend, maar gaat daar op een andere manier mee om. Die stelt meer vragen hoe het dan zit, en denkt daarover na. Zij benadert Sinterklaas wat rationeler, als een manier om kadootjes te krijgen die ze van papa en mama niet krijgt. Jammer joh. 🙂

Voor de kinderen die het wel spannend vinden deze hele periode, en helemaal als de kinderen zelf ook ADHD hebben, kan het zeker een extra aandachtspunt zijn. Want juist met ADHD heb je ontzettende behoefte aan structuur en duidelijk weten waar je aan toe bent. En meestal is school daar een hele goede plek voor. Maar juist in de periode van sinterklaas en de aanloop naar kerst gaat het op school ook een beetje anders dan anders en dat kan voor de kinderen extra stress opleveren.

Het is een goed idee om dit met de leerkracht te bespreken, als je weet dat jouw kind hier meer last van heeft dan gemiddeld. Het kan helpen om je kind te ondersteunen als jij weet welke extra activiteiten er zijn en wanneer, zodat jij je kinderen kan voorbereiden, zodat het niet allemaal als een verrassing komt. Vooral bij jongere kinderen kan dit echt heel fijn zijn.

Juist omdat het op school extra spannend is en er een hoop gebeurt buiten de normale dingen om, is het in deze periode extra belangrijk om thuis een duidelijk ritme en structuur te bieden. En daar gaat deze blog over. Hoe jij voor deze drukke periode een duidelijke planning kunt maken, stap voor stap voor stap, zodat het thuis voor iedereen een veilige en rustige basis is. Zonder dat jij stresst omdat je niet op tijd alle sinterklaaskadootjes hebt gekocht. Of dat je opeens geen inpakpapier meer hebt. Of dat je in veel te korte tijd ineens die surprise moet maken.Of dat je op oudejaarsavond staat te proosten met jip en janneke champagne, omdat je de grote mensen variant vergeten bent te kopen.

Of dat het bereiden van je kerstdiner veel te lang duurt, waardoor je gasten te lang moeten wachten.  Of een cruciaal ingrediënt mist en alle winkels zijn dicht. Nou valt dat laatste sinds een aantal jaar wel mee, er zijn altijd wel winkels geopend, ook met kerst. Dat is echt een ADHD lifesaver 😉 En toch is dat niet de bedoeling, want dat levert evengoed een hele bult aan stress op en de titel van dit blog/deze podcast is nu juist om met minder stress de feestdagen door te komen, ook als je te maken hebt met ADHD.

Dus hoe doe je dat nu? De feestdagen door zonder stress bij ADHD?

Nou om te beginnen: helemaal stressvrij is iets wat ik niet kan beloven. Tenzij je nu op een vliegtuig stapt naar een zonnig eiland en de feestdagen hier gewoon overslaat. Geen sinterklaaskadootjes stress, geen eindeloze stroom aan kerst- en nieuwjaarsborrels, geen 7-gangen kerstdiner maken voor je familie. Geen ‘pas ik nog wel in dat leuke jurkje’ of ‘heb ik eigenlijk nog wel hele panty’s’ of ‘ik wil nog naar de kapper, maar die zit volgeboekt tot januari’. Geen verplichtingen met oud en nieuw. Geen oliebollen. In plaats daarvan, vanuit je bed je bikini aantrekken, met je blote voeten door het warme zand, even lekker afkoelen in zee. Lekker in je hangmat die stapels boeken lezen waar je maar niet aan toekomt. En vooral: geen verplichtingen, doen waar je zin in hebt en lekker uitrusten.

Als ik het zo opschrijf klinkt dat best als een ideale situatie.

Maar.

Maar, ook wel weer een beetje ongezellig. Want hoe stressvol deze laatste weken van het oude jaar ook mogen zijn, het is wel gezellig. Straks lekker weer de kerstboom opzetten, met gezellige lichtjes. Kaarsjes in huis aan. Lekker met de kinderen in pyjama en warme chocomel zoetsappige kerstfilms kijken. De tijd om bij te kletsen met vrienden en familie, omdat iedereen eens een keer op dezelfde tijden vrij is, meestal dan. De blije gezichten van de kinderen als ze de sinterklaas kadootjes uitpakken. Mariah Carey die door de speaker in de supermarkt schalt met ‘All I want for Christmas’.

Ik vind het toch altijd best wel weer erg gezellig ook.

En tegelijkertijd is het ook totaal overweldigd worden door alles wat er gedaan moet worden. En ik begon dit blog al met het grote, enge P-woord. Planning. Want dat is echt de enige manier om deze periode met minder stress door te komen. Ik heb ook nog wel een aantal andere trucs om de stress de baas te zijn.  Daar later meer over.

Bullet Journal bij ADHD

Nu eerst: plannen. En dat is lastig. Want dat gaat niet van nature bij ADHD en de decembermaand is echt niet het enige in je leven waar het dan spaak kan lopen. In deze podcast vertel ik je al over de bullet journal. Hoe het door het gebruiken van een bullet journal makkelijker wordt om te plannen. Ik heb er ook een gratis mini cursus voor. Hierin vertel ik je door middel van stap voor stap video’s hoe je dat dan doet, zo’n bullet journal opzetten en gebruiken als je ADHD hebt. Voor mij is het gebruiken van een bullet journal echt een gamechanger geweest.

Ben ik dan nu de meest georganiseerde persoon op aarde? Nee zeker niet. Ik heb nog steeds ADHD, dus organiseren en plannen zal nooit echt van nature gaan. Met mijn bullet journal heb ik nu wel een extern geheugen, dat op het moment dat ik het niet weet, dan kijk ik in m’n bujo en dan ben ik sneller weer op de juiste weg. Hoorde je dat ik net de bullet journal bujo noemde. Ik ben een echte bullet journal incrowd, dus ik gebruik heel hip de afkorting. 😉

Het is dan nu vast geen verrassing meer dat de basis voor mijn stressarme decembermaand dan ook de bullet journal is. Gebruik je ‘m nog niet? Dan is nu echt de ideale tijd om te beginnen. Ik beloof je dat het een wereld van verschil is. Een goede eerste stap is het doen van de Minicursus Bullet Journal bij ADHD.

En als je ‘m wel al gebruikt, hoe plan je alles dan in? Hoe zorgt het dan voor minder feestdagen stress bij ADHD? Als je het principe van de bullet journal kent, dan weet je dat het gebruik maakt van lijsten van activiteiten, die je vervolgens per brokje inplant in je bujo. Per brokje inderdaad. Dus je hebt geen ellenlange TO DO lijst, waarop taken staan die op zichzelf ook al weer uit 15 deeltaken bestaan. Je maakt lijsten wat er moet gebeuren en voor welke datum. Dan vervolgens maak je van die taken weer deeltaken en die deeltaken plan je weer in in je bullet journal.

Een deeltaak als ‘kadopapier kopen’ klinkt al een stuk minder overweldigend dan: ‘ kado’s sinterklaas regelen’. Want die taak alleen bevat al zoveel kleine sub taken die je niet moet vergeten te doen. En als je een beetje op mij lijkt, en dat denk ik wel, anders had je niet tot hier gelezen, dan weet je ook dat dat ‘niet vergeten’ eigenlijk een onmogelijke taak is. Hoe hard je ook je best doet om het niet te vergeten en hoe belangrijk het ook voor je is: zodra je afgeleid wordt door iets anders, en dat is vaak al binnen 10 minuten, dan ben je het echt vergeten. En dat levert dus heel vaak heel veel stress op. En dat hoeft niet als je in je bullet journal alle taken hebt opgeschreven en deze stap voor stap inplant. Dan kun je het met een gerust hart vergeten, want je hebt een extern geheugen, je hebt het opgeschreven in je bullet journal. Wie schrijft die blijft en wat je schrijft, blijft ook. Zo fijn.

Als je je bullet journal goed gebruikt, is het een verlengstuk van jouw werkgeheugen. Eentje waar je niet in hoeft te graven, of op te zoeken. Alles staat duidelijk op 1 plek.

Als ik mijn bullet journal consequent gebruik, krijg ik zoveel gedaan op een dag. Zonder te stressen en zonder overweldigd te raken door wat er allemaal nog meer moet gebeuren, want dat heb ik allemaal al opgeschreven en dat plan ik dan ook systematisch in kleine brokjes in. It get’s the job done.

“Ja, maar Jorna”( Ik heb zo’n stemmetje in m’n hoofd die precies klinkt zoals jij ) “Ja maar Jorna… klinkt goed hoor zo’n bullet journal en het klinkt allemaal heel fijn om ‘m te gebruiken en ik zie er ook echt wel de voordelen van. Maar de drukke decembermaand is er al bijna en ik heb echt geen tijd om nu die cursus te gaan doen, laat staan om al die lijsten te maken en in te plannen. Misschien volgend jaar, dat ik het dan ga doen, maar zeker niet nu. Waar moet ik de tijd vandaan halen, het is nu al zo druk, ik heb nu al zoveel te doen.”

Ahaaa, je geeft net zelf al de grootste reden om deze minicursus juist wel NU te gaan doen. Ja het kost je even tijd om op te zetten. Maar ik kan je ook vertellen: het kost minder tijd dan je nu denkt. Beloofd. En echt: over een maand ben je jezelf dankbaar dat je vandaag bent begonnen.

En om het extra makkelijk voor je te maken, heb ik voor de decembermaand de lijsten die je moet maken al gemaakt. Je hoeft alleen maar de relevante stukken over te nemen in je bullet journal. Ik heb een lijst gemaakt waarin alle stappen staan voor de sinterklaaskadootjes. Voor het maken van een surprise. Voor het schrijven van sinterklaasgedichten. Voor het opzetten en versieren van de kerstboom. Voor de kerstdagen: het kerstdiner of kerstbrunch, jouw outfit en die van je partner en kinderen. Ik heb een lijst voor oud en nieuw, waar je allemaal aan moet denken.

Het enige dat jij nog hoeft te doen is jezelf aan te melden voor de bullet journal minicursus en je ontvangt deze lijsten vanzelf. En dan weet je ook hoe je ze moet gebruiken.

Dus meld je aan. En voel dit jaar al hoe het is om de decembermaand minder stressvol door te komen. Niet uitstellen tot volgend jaar. Want de kans is groot dat je dit volgend jaar pas weer herinnert als je al tot je nek in de decemberstress zit.

Doe het gewoon. Over een maand ben je jezelf dankbaar dat je het toch hebt gedaan.

Feestdagen stress bij ADHD de baas

Wat kun je doen als je ondanks het gebruiken van je bullet journal toch stress voelt. Stress bij ADHD is voor jou vast geen onbekend verschijnsel en hoe je deze stress de baas kunt worden, misschien ook niet. Misschien herken je de volgende situatie?

Zo’ n moment dat je toch in ene die vlaag van paniek voelt, omdat je misschien de tijd niet goed hebt ingeschat en over 10 minuten de gasten al voor de deur staan en jij net klaar bent met oliebollen bakken en je jezelf voelt als een wandelende oliebol, en in ieder geval wel zo ruikt…

Of dat je zou willen dat je toch dat ene gerecht voor het kerstdiner eerst een keer getest had, want deze kooktechniek heb je toch nog niet helemaal in de vingers, of de smaak valt tegen.

Op dit soort momenten is eigenlijk het enige dat je kunt doen: ademhalen. Haal diep adem. Voel je ademhaling. Voel hoe de lucht via je neus of mond je longen vult. Voel hoe je borst hierdoor op en neer gaat. Voel de ademhaling in je buik. Voel je het niet in je buik? Dan haal je niet diep genoeg adem. Doe tien van deze ademhalingen (ja, tellen!). Hierna voel je je echt een stuk rustiger. En gefeliciteerd! Als je nog nooit gemediteerd hebt, heb je jezelf zojuist de basis eigen gemaakt 😉 Zo simpel is het, en helemaal niet zweverig. Over mediteren en ADHD heb ik al eens een gastblog geschreven.

En dit is een tip die heel goed werkt op het moment dat je je al overweldigd voelt. Hoe goed je planning ook is, je gaat die vlaag van paniek, dat gevoel dat je overweldigd bent en het even allemaal niet meer weet. Je gaat dat voelen en dat is ok. Dat hoort ook bij ADHD, dat je dat af en toe voelt .En daar is niks ergs aan. Je hebt met die ademhaling een techniek in handen die echt heel erg goed helpt en des te vaker je deze techniek gebruikt, des te beter helpt het. Het is als een spier die je kunt trainen.

Stop met perfectionisme

De volgende tip die ik je geef, is wat je nog meer kunt doen, behalve goed plannen, om de decemberstress te voorkomen, of in ieder geval ervoor te zorgen dat het minder is. Deze tip is: stop met perfectie!

“Say what?”

Ja, je hoorde me wel. Stop met perfectie. Stop met alles perfect willen doen. Stop met de ideale gastvrouw te willen zijn. Stop met in je eentje een 10-gangen kerstdiner willen maken (heb ik jaren gedaan). Stop met de perfect housewive te willen zijn. Met de perfect gekapte haren, het perfect gedecoreerde (en dus ook super opgeruimde en super schone) huis, de perfecte maaltijd, de perfecte kinderen te willen hebben, die zich perfect gedragen, de perfect opgemaakte borden. STOP ERMEE. NU.

Nieuwsflits: perfectie bestaat niet en het is zelfs geen nobel streven. Perfectionisme en ADHD is een zeer gevaarlijke combinatie. Want dat leidt tot mega veel stress en heel erg veel teleurstellingen, omdat het allemaal niet zo gaat als je bedacht had. Stop ermee. Direct. Perfectionisme is de snelste weg naar een burn out of depressie.

Het leven is nu eenmaal rommelig. Kinderen doen niet altijd precies wat je zegt. Maaltijden zien er in het echt toch echt anders uit dan op het gestylde plaatje in het kookboek. Die dure wijn is eigenlijk helemaal niet zo lekker. En heb je net alles opgeruimd en schoongemaakt, draai je je om en zijn de kinderen in de weer geweest met glitter. Of blijkt je opa tijdens het kerstdiner in slaap te vallen. Het gebeurt. En het gebeurt bij iedereen.

In de praktijk betekent stoppen met perfectionisme dat je stopt met proberen alles te doen volgens het boekje. Stoppen te proberen het eruit te laten zien als de beelden uit de reclame, of uit de films. En begin met onderzoeken wat voor jou en jouw dierbaren een fijne manier is om de feestdagen door te brengen.

Voor mijn familie betekent dat zeker niet opgedirkt aan het kerstdiner zitten. Iedereen draagt gewoon waar hij of zij zich lekker in voelt. Vroeger al, deed mijn vader op kerstochtend z’n pak aan, met stropdas en alles. En voor de avond viel, was hij daar al zo klaar mee, dat hij zich omkleedde en tijdens het kerstdiner lekker in z’n oude kloffie zat. Heerlijk op z’n gemak. Dat 10-gangen kerstdiner? Nope, dat is iets wat tot het verleden behoort. Lees: voordat ik kinderen had. Nu doen we het ‘iedereen neemt iets mee’ principe. En ook geen kerstdiner met jengelende kinderen omdat het eigenlijk te laat wordt. Gewoon een kerstbrunch. Zijn we ‘s avonds weer lekker thuis. Kunnen de kinderen lekker op tijd naar bed.

Kadootjes doen we alleen met sinterklaas en alleen voor de kinderen. En ook niet te gek. Hoe leuk het ook is om een enorme stapel kadootjes te zien, de kinderen raken gewoon verveeld als het niet hun beurt is om een kadootje uit te pakken en ook dit wordt gewoon snel teveel. Dit is ook een vorm van. prikkelreductie. Kinderen maakt het eigenlijk helemaal niet zo heel veel uit hoeveel kadootjes ze krijgen, als ze maar 1 of 2 dingen krijgen die op hun verlanglijstje staan (en dat hoeven niet eens de superdure en grote kado’ s te zijn). Kinderen hebben niet zo heel veel nodig. Al denken ze daar zelf natuurlijk al heel snel anders over. Hoe vaak komt het niet voor dat een kind aan het einde van de avond niet eens meer wat hij precies heeft gekregen?

Bij ons is de regel: 1 of 2 dingen die ze echt graag willen, van hun verlanglijstje. 1 nuttig iets (als traditie is hier: elk jaar een nieuwe, leuke pyjama), en 1 gezamenlijk kado waarvan wij zelf denken dat ze het heel leuk vinden. Vorig jaar was dat Kapla en daar hebben ze al heel veel aan gehad.

Vier de feestdagen op een manier die bij jou en jouw dierbaren past. Als het maken van een 10-gangen kerstdiner jouw passie is: laat mij je niet tegenhouden. Lekker doen. Als jij je graag feestelijk kleedt, helemaal goed. Gewoon doen wat jij fijn vindt. Als je het maar niet doet vanuit een ‘moeten’. Want dat levert een hele hoop stress op. Onnodige stress. Er is eigenlijk niemand verwacht dat jij perfect bent, dat is echt een lat die je voor jezelf te hoog legt. Meer lezen over perfectionisme? Aflevering #4 van mijn podcast gaat hierover.

Conclusie

Een bullet journal kan heel erg helpen bij het organiseren van alles wat je nog moet doen in de komende drukke periode. Om het makkelijk te maken heb ik een gratis bullet journal minicursus voor je gemaakt. En als je je daar nu voor aanmeldt, krijg je als bonus er ook nog de ‘stressvrij de feestdagen door bij ADHD’ checklist. Daarnaast helpt het om je perfectionisme aan de kant te schuiven en af en toe een ademhalingsoefening te doen, om je terug te brengen naar het hier en nu in plaats van je mee te laten voeren door een stress- en angstaanval.

De feestdagen zijn vooral bedoeld om gezellig samen te zijn met je dierbaren. En daar is echt alle stress en opsmuk niet voor nodig. Geniet. Lekker samen van en met elkaar.

Fijne feestdagen!