ADHD en vermoeidheid in 1 zin noemen lijkt tegenstrijdig. Dat is het niet. In dit artikel vertel ik je waarom het meer met elkaar te maken heeft dan je in eerste instantie denkt. Wat de onderliggende oorzaken kunnen zijn en wat je er tegen kunt doen.
ADHD bij vrouwen
Voor mensen die niet bekend zijn met ADHD bij vrouwen is de combi ADHD en vermoeidheid een tegenstelling. Terwijl ik van heel veel vrouwen hoor (en er ook zelf mee bekend ben), dat dat nu juist het deel is waar ze het meeste last van hebben.
Luister je liever dan je leest? Ik maakte over dit onderwerp ook een aflevering van de ADHD bij Vrouwen Podcast.
ADHD en vermoeidheid?
ADHD en vermoeidheid. Het is echt een ding. Voor mij vielen er een hele hoop kwartjes toen ik doorkreeg dat deze twee inderdaad gelinkt zijn.
Voordat ik het vermoeden kreeg dat er bij mij wel eens sprake zou kunnen zijn van ADHD, had ik altijd het standaardbeeld in m’n hoofd, van druk, altijd actief, niet stil kunnen zitten, altijd energiek. En aan dat beeld voldeed ik zeker niet.
Het grootste deel van mijn volwassen levenben ik eigenlijk altijd moe geweest. En lusteloos. Tenzij ik dingen deed die ik echt leuk vond, dan had ik energie voor tien. Het label ‘lui’ kreeg ik daarom regelmatig opgeplakt. Omdat ik een hele hoop werk kon verzetten als het iets was wat ik leuk vond en er niks uit m’n handen kwam niet als ik het niet leuk vond.

Als meerdere mensen zeggen dat je lui bent, en je niet weet dat er ADHD in het spel is, ga je het vaak ook nog geloven. Althans, dat was bij mij het geval. Met als gevolg dat ik dan nog harder m’n best deed om te doen alsof, waardoor ik m’n reserves uitputte en een burn out kreeg. En daarna nog een, en nog een.
Ik hoor dat in mijn coachingspraktijk en bij andere vrouwen met ADHD ook, die vermoeidheid. Dat alles verlammende gevoel.
Hoger energieverbruik
Bij ADHD kosten processen, die bij neurotypische mensen vanzelf gaan, al zoveel meer energie en werkgeheugen, dat je ook daadwerkelijk veel meer energie gebruikt. Je batterij loopt sneller leeg. En vaak ook al vroeg op de dag.
Een bekende ADHD grap is dat je bij ADHD voor je ontbijt al meer gedachten hebt gehad dan een neurotypisch iemand op een hele dag.

En als je weet dat je brein al ongeveer 20% van je totale energie verbruikt, dan weet je dat die mentale processen, dat niet efficiënt gebruiken van je werkgeheugen, dat dat dus echt een stevige aanslag is op je energieniveau.
Routine
Gelukkig kun je hier wel iets aan doen: zorgen voor goede en stevige routines, waardoor het minder energie kost. En je dus minder moe wordt.
Een van de beste routines, in mijn ogen, is het bijhouden van een bullet journal.
Als je van het gebruiken van een bullet journal een routine hebt gemaakt, dan heb je de basis voor alle andere routines al gelegd. Want als het in je bullet journal staat, dan gebeurt het. Hoef je er niet over na te denken, je hebt werkgeheugen in je brein vrijgemaakt en geoutsourced naar je bullet journal. Speciaal hiervoor heb ik een cursus: Bullet journal bij ADHD. Stap voor stap leer je hoe een bullet journal werkt en hoe je nieuwe (goede) gewoontes het beste aanleert.
Slaapproblemen
Bij ADHD zijn inslaap en doorslaap moeilijkheden een bekend verschijnsel. Terwijl een goede nachtrust essentieel is voor je energieniveau. Dat is natuurlijk niets nieuws. Want als je chronisch te weinig slaapt, voelt je hele moeilijker en zwaarder. Die alles verlammende vermoeidheid neemt je dag over. En niet alleen je dag, ook je humeur en je probleemoplossende vermogen. Je lontje wordt (nog) korter. Je bent gevoeliger voor negativiteit. En het is ook nog eens heel erg slecht voor je immuunsysteem.
Ook hier kun je iets aan doen: zorgen dat je genoeg slaapt.
“Ja duh. Lekker makkelijk gezegd. Hoe dan?”
Slaaphygiëne
Dit kun je doen door te zorgen voor een goede slaaphygiëne.
Dat betekent niet dat je iedere avond frisgewassen je bed in moet stappen en dat het dan wel goedkomt.
Met slaaphygiëne bedoel ik: alles wat je doet voordat je naar bed gaat, wat kan bijdragen aan makkelijker in slaap vallen en in slaap te blijven.
Soms begint dat al eerder dan je denkt. Bijvoorbeeld: wanneer stop je met cafeïnehoudende dranken drinken. Voor mij persoonlijk heb ik gemerkt dat ik dat na 14.00 uur niet meer moet doen. Overdag flinke lichaamsbeweging helpt om ‘s avonds beter te slapen, ‘s avonds sporten heeft dan weer een tegenovergesteld effect: dat je dan je lichaam en je brein te veel activeert en daardoor het inslapen weer moeilijker wordt. Dit is het in een notendop. In DEZE aflevering van de ADHD bij vrouwen podcast ga ik dieper in op de combi ADHD en slapen.
Onderprikkeling
Overprikkeling kennen we allemaal wel. Onderprikkeling is veel minder bekend. Terwijl je het ongetwijfeld wel herkent als ik het uitleg. Hierboven las je al dat ik altijd heel moe en lusteloos was, tenzij ik iets deed wat ik leuk vond. Dat is eigenlijk een staat van onderprikkeling, dat vermoeide en lusteloze.
Ons ADHD brein maakt van nature al minder dopamine en noradrenaline aan dan een neurotypisch brein. En dopamine heb je nodig voor je gevoel voor motivatie om iets te gaan doen. Om aan de slag te gaan. Je kunt je voorstellen dat als je dat minder aanmaakt, dat je dan minder geneigd bent om iets te gaan doen.

Dat is het deel van ADHD waarbij het advies ‘je moet het gewoon doen’ vaak gegeven wordt. Nou is dat ‘gewoon doen’ bij ADHD niet zo gewoon en dat komt hierdoor. Je hebt er echt te weinig motivatie voor.
Tenzij het iets is dat je leuk vindt, dan maak je wel genoeg dopamine aan (De aanmaak van dopamine is gelinkt aan het beloningssysteem in je hersenen). Dan heb je wél de motivatie om door te gaan. Terwijl als het iets is dat je niet leuk vind, voelt het soms echt als verlammend, omdat het je gewoonweg niet lukt om aan de gang te gaan.
Die vermoeidheid komt, omdat iets doen wat je echt niet leuk vindt jou ontzettend veel energie kost. Je verbruikt dan veel meer energie dan iemand zonder ADHD. En dan hoef je het nog niet eens te doen, de drempel om eraan te beginnen is al te veel.

Heel veel vrouwen, die eigenlijk doen wat de omgeving van hun verlangt, vertonen aanpassingsgedrag. Waardoor ze eigenlijk hun leven niet hebben ingericht op basis van wat zij willen. Eerder op basis van ‘Het hoort toch zo’. Hier schreef ik een uitgebreid artikel over, die vind je hier: https://www.jorjoy.nl/blog-adhd/doen-wat-je-wilt-bij-adhd/
Meer rust werkt contraproductief
Omdat je je zo moe voelt, is de verleiding groot om meer rust te nemen, want je voelt je tenslotte moe. En hierdoor houd je eigenlijk de onderprikkeling in stand, want door niks doen en rusten, maak je nog steeds geen dopamine aan. Je wordt nog steeds niet geprikkeld om iets te gaan doen, waardoor je je nog vermoeider gaat voelen. Je houdt in feite je eigen vermoeidheid in stand.
Wat doe je eraan? Door als je weet dat je dingen moet doen, dat je dan eerst iets doet wat je leuk vindt, waardoor je dopamine aanmaakt en dan aan de saaie taak begint.
Of de taken combineren: het huishouden doe ik vaak met een koptelefoon op met een interessante podcast. Ook een tip voor als je naar deze podcast luistert, om ondertussen iets te doen dat je niet zo leuk vindt.
Op die manier is mijn brein dat die saaie taak niet wilt doen al bezig met iets dat ‘ie wel leuk vindt, waardoor ik met veel meer focus, want ik word niet door m’n eigen brein afgeleid, die saaie taak kan doen. In minder tijd. Waardoor ik niet na 2 uur volledig uitgeblust op de bank plof, terwijl m’n huis een nog grotere puinhoop is dan daarvoor, want een bonte verzameling aan onafgemaakte taken.
Ook hier heb ik al een keer een aflevering over opgenomen. Hoe je onderprikkeling bij ADHD kunt vermijden.
Overprikkeling
Naast onderprikkeling kan ook overprikkeling zorgen voor die extreme vermoeidheid. Deze heb je vaak wel in de gaten dat het dit is. Dat door teveel prikkels de hele dag door. Veel mensen in je omgeving, veel geluiden, veel indrukken. Veel van alles.
Hiervan raak je overprikkeld, wat zich ook kan uiten in extreme vermoeidheid. Dat als je thuiskomt van je werk, helemaal op bent en niks meer kan hebben van je partner of kinderen.
Als ik het zover laat komen dat ik echt overprikkeld raak, is er ook meteen instant ontploffingsgevaar.Mijn lontje wordt super kort. En dat hebben de mensen aan het andere eindje van dat lontje niet verdiend. Dat is iets wat in mij zit.
Deze vorm van vermoeidheid uit zich anders dan de vorm die bij onderprikkeling hoort. Bij onderprikkeling hoort dat lamlendige gevoel. Bij overprikkeling voelt het meer als een overspannen veer, of een te hard opgeblazen ballon. Je bent moe en kapot, maar het ontspannen lukt niet. Heel vaak kun je dit ook in je lijf voelen, stijve spieren, je schouders hoog opgetrokken, je gezicht en kaak zijn gespannen.
Overprikkeling is letterlijk een teveel aan prikkels. Waar het prikkels verwerken bij neurotypische mensen veelal vanzelf gaat, voelt het bij ADHD alsof elke prikkel handmatig verwerkt moet worden. Dit is ook het deel waardoor je snel afgeleid bent. Of wat aandachtstekort wordt genoemd.

Aandacht teveel
ADHD heet officieel een aandachtstekort stoornis. Ik noem het geen aandacht tekort, ik noem het aandacht teveel: alles alles alles is altijd aan het vechten om aandacht. Elk geluid, beeld, geur, gevoel alles wat de zintuigen prikkelt vraagt om aandacht. Zo kan ik in een gesprek met jou enorm afgeleid worden omdat er achter jou iemand langs loopt. Of omdat er een haakje aan m’n nagel zit. Of omdat ik iets lekkers ruik, of m’n favoriete liedje op de radio is.
Overprikkeling is te voorkomen: door ervoor te zorgen dat je over de dag verspreid meerdere momenten hebt om op te laden. Als je die momenten voor jezelf neemt, elke dag een paar keer, is het wel zaak dat je dan niet nog meer prikkels toevoegt. Dus niet even verdwijnen in je telefoon op Facebook, Insta of Whatsapp. Dat zijn meer prikkels, niet minder.
Mediteren en simpele ademhalingsoefeningen doen is iets wat mij heel erg helpt, zowel om overprikkeling te voorkomen als om het sneller te verhelpen. Daarnaast gebruik ik mijn bullet journal trouw: ik plan mijn dagen en weken zo, dat er ruimte is om te ontspannen, dat ik niet mijn dagen vol plan, maar bijvoorbeeld een drukke dag afwissel met een rustige avond. En andersom. Of een drukke paar dagen met twee dagen minder druk. Dat ik daar de balans in weet te vinden. Het kernwoord hier is balans. Zodat het niet van overprikkeling naar onderprikkeling gaat.
Chronisch vermoeidheidssyndroom
In de wondere wereld van het wereldwijde web kwam ik ook onderzoeken tegen over de mogelijke connectie tussen het chronisch vermoeidheidssyndroom en ADHD. Er lijkt een link te zijn. Ik ben geen wetenschapper, wel een wetenschapsliefhebber. Deze mogelijke link vind ik zéér interessant.
Bij het chronisch vermoeidheidssyndroom wordt vaak dezelfde medicatie gegeven als bij ADHD en dat blijkt effect te hebben. Hoe en wat het precies zit, is voer voor een volgend blog of podcastaflevering. Hiermee heb ik weer een onderwerp te pakken waarin ik me kan vastbijten. Héérlijk vind ik dat. Dat is typisch iets waar ik energie van krijg.
Conclusie
ADHD en vermoeidheid is alleen op het eerste gezicht tegenstrijdig. Als je dieper ingaat op de typische ADHD kenmerken dan wordt de link al vrij snel duidelijk. Hoger energieverbruik, slaapproblemen, onderprikkeling en overprikkeling zijn allemaal mogelijke factoren die hieraan een bijdrage kunnen leveren. In de praktijk is het dan ook vaak een combinatie van die factoren.
Die combinatie is van persoon tot persoon verschillend. Je kunt voor jezelf in kaart brengen hoe dat bij jou zit, hoe je voor jezelf deze verschillende factoren kunt herkennen. En wat voor jou werkt om daar iets tegen te doen. Er is geen one size fits all oplossing.
In mijn online coachingsprogramma is dit een van de dingen waar de deelnemers mee aan de slag zijn: hoe leer je het herkennen, en hoe kun je deze kennis gebruiken om bijvoorbeeld die vermoeidheid te voorkomen. Waardoor je je energieker voelt. En niet meer zo in de greep bent van die alles verlammende vermoeidheid. Binnenkort gaan de deuren van m’n coachingsprogramma weer open voor de volgende ronde.
Weet jij welke combinatie van de hierboven genoemde factoren voor jou geldt? En wil je dat hieronder delen?

30 reacties
Vandaag was het 2e kerstdag, ik heb een fantastische kerst gehad.. maar ik kom vanavond thuis en ik ben instant ontzettend chagrijnig en mijn vriend kan geen goed woord meer zeggen of ik blaf hem keihard af.. waarom doe ik dat steeds? Ik heb niet zo lang de diagnose ADHD gekregen, ik krijg een nieuw huis en ben net aan een nieuwe baan begonnen. En ik ben doodmoe. Vanavond baalde ik.. ik baalde dat ik zo doe tegen mijn vriend en ging googlen op ADHD en vermoeidheid. Ik kwam op jouw blog terecht. En letterlijk alle puzzelstukjes vallen op zijn plaats. Ik ben hartstikke overprikkeld! Maar wat pas echt een eyeopener voor mij is, is dat ik er al tegen op zie wanneer ik niks te doen heb en dan al weet dat ik me lamlendig voel en nergens zin in heb. Dat is dus onderprikkeld! Ik wist het niet. Ik dacht dat ik terug aan het vallen was in mijn depressie/burnout. Maar het heeft dus misschien een andere verklaring!? Jeetje, wat is dit een fijn kerstcadeau dat ik op 2e kerstdag op jouw blog terecht kom en ik in een halfuurtje mezelf eneens een stuk beter heb mogen leren kennen. Mijn dank is heel groot!
Dank je wel voor je bericht Angelique! De scheidslijn tussen overprikkeling en onderprikkeling is dun en moeilijk te zien als je het niet weet. Misschien kun je er nu meer rekening mee houden. Succes!
Je zegt dat bij CVS en ADHD vaak dezelfde medicatie wordt gegeven. Zou je me dat kunnen toelichten? Welke medicatie dan? En welke podcast of blog schijf je hierover.. kan het niet vinden. Dankjewel! Super interessant allemaal!!
Hai Hannah,
Er zijn testen geweest met Ritalin bij CVS, zoals hier: https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/ritalin-voor-chronisch-vermoeiden/
De podcastafleveringen staan gelinkt in de tekst.
Groet Jorna
Dag Jorna, ik heb het altijd al gedacht, die relatie oververmoeidheid en (in mijn geval) ADD. Die is 20 jaar geleden bij mij gediagnosticeerd. Ik ben nu 72. Ik snap alleen niet dat noch mijn huisarts noch mijn psycholoog met die simpele verklaring voor de extreme moeheid kon komen. Succes met je baanbrekende werk!
Hai Hans,
Er is heel lang heel veel onbekendheid geweest over wat ADD en ADHD nou écht doet. Pas de laatste jaren komt hier meer inzicht in en begrip voor. Fijn dat je je onderbuikgevoel nu toch bevestigd ziet!
Ik heb adhd en een trage schildklier. Ik ben vroeg op, maar ben tegen het avondeten volledig uitgeput. Slaap bijna elke avond al voor mijn bedtijd op de bank. Ik baal ervan dat ik dan geen energie meer heb om tv te kijken of een boek te lezen. Zeker op een werkdag is er gewoon geen ruimte voor meer dan dat.
Hai Maartje,
Een trage schildklier is weer heel anders dan de typische ADHD/onderprikkelingsvermoeidheid. Ik kan daar ook geen uitspraken over doen, dat is iets om met een arts te overleggen.
Wat een herkenbare blog waar ik op terecht kwam door te googeen op adhd en vermoeidheid. Ik ga jouw podcasts ook eens luisteren. Zodat ik niet wéér op mij telefoon zit te surfen terwijl ik eigenlijk overprikkeld ben. En doodmoe 😉
Hai Martina,
Inderdaad, van op je telefoon zitten, wordt je niet minder moe 😉
Jorna, je bent mijn heldin. Echt waar.
Ik ben zelf psycholoog en orthopedagoog met behoorlijke ADHD. Ik heb al veel coaching en therapie gevolgd (en gegeven). De inzichten die jij mij geeft zijn echter uniek. Knap, hoe helder je ze communiceert. En altijd wetenschappelijk onderbouwd, ook fijn 😉. Het helpt mij enorm in het begrip en de (zelf)acceptatie van ADHD. Ik geef jouw kennis en ervaring ook weer door aan mijn pubers. Jorna, je bent voor mij onmisbaar en onbetaalbaar geworden. Heel, heel veel dank 🙏🏼
Wat ontzettend leuk om te horen (lezen) Annique! Ik krijg er blozende wangen van…
Hallo,
heel herkenbaar!
Ik heb nooit de diagnose ADHD/ADD gekregen, maar voelde altijd dat er iets met mijn dopamine huishouding aan de hand was. Vanuit depressie medicatie gekregen in de vorm van SSRI en doordat ik hier energie mee verloor Wellbutrin gaan nemen om meer energie te krijgen en omdat deze medicatie ook op de Dopamine werkt. Vier jaar gebruikt, me heel goed onder gevoeld en sinds enkele weken aan het afbouwen en ik ben helemaal total loss. Ontzettend moe de hele dag door. Nu besef ik weer hoeveel energie het me altijd kostte om met alle prikkels om te gaan. Voor de medicatie lag ik ook altijd uitgeput op de bank te dutten na mn werk en als ik een groot evenement had bezocht of naar de IKEA was geweest, had ik daar heel veel last van naderhand.
Ik was dit allemaal vergeten tot ik nu medicatie verlaging heb en alles dubbel zo hard binnenkomt. Mijn filter is duidelijk weg.
Ik ga morgen overleggen met mijn psychiater, voelde me veel fijner zonder die vermoeidheid de hele dag.
Dank je wel voor je bericht Moniek!
Medicatie kan een steuntje in de rug zijn, maar is geen magic bullet. Als jij altijd zo moe bent, is er misschien meer aan de hand. De moeite waard om daar naar te kijken! Want het klinkt heel erg alsof jij last hebt van chronische onderprikkeling (ook al is je werk misschien druk, doordat je brein het niet echt interessant vindt, kost het veel meer energie dan normaal).
Hallo, jorna
Zo herkenbaar , ik ben zelf gaan zoeken wist niet meer hoe ik er mee om moest gaan.
Sinds 3 jaar heel druk iemand vooral in mijn hoofd.
Maar ja altijd best wel mee om kunnen gaan fybromalgie erbij dus die moeheid zal daar wel van komen.
Niet meer kunnen slapen alles werdt te veel zo chaotisch
Ik stond voor de trein en ik dacht stap uit ben je van alles af .
Dat zelfde stemmetje zei dat kun je man kinderen kleinkinderen en je zus die zwaargewond is geweest vocht voor haar leven niet aan doen.
En hier ging het balletje rollen psychiater psycholoog…haalde geen barst uit.
Totdat ik een artikel las over een vrouwtje van 26 , ik ben in huilen uitgebarsten en zag eindelijk wat het is 60 ben ik nu .creatief druk zo druk in mij brein nu slik ik ritalyn…maar krijg jeuk en huiduitslag en daarbij paroxetine
Gaat inderdaad beter .
Ik had zoiets nooit verwacht , zo wie zo dat het mij zou overkomen.
Er zat ook nog wel overwerkt trauma achter en nu moet het allemaal en ook voor iedereen een plek krijgen zoals je bent
Nu was ik weer aan het zoeken ,zag dit verhaal wat zo waar is en ik zo moest huilen.
Groet Annelies
Ha Annelies, dank voor je bericht! Dat is het wat je zegt, dat het een plek moet krijgen, zoals je bent. En niet proberen na te doen hoe anderen het doen. Je bent echt niet de enige!
Sinds 3 jaar gaan zoeken .
De drukte en de moeheid was er al tijd bedoelde ik er mee
Zelfs iets lezen lees als un ander
Dag Jorna, in 2011 is bij mij CVS geconstateerd. Oorzaak: een burn-out waar ik twee jaar mee rond gelopen had. Echter mijn vermoeidheid komt van daarvoor. Ook als kind had ik last van vlagen van extreme vermoeidheid.
Twee maanden geleden ben ik onderzocht op ADHD. Blijkt dat ik als volwassene een 8 scoor en als kind een 2. Door dit laatste cijfer wordt nu gezegd dat ik geen ADHD heb. Zeer bijzonder gezien het feit dat vele kindvragen betrekking hebben op de huidige jeugd situatie en niet op die van mijn jeugd. Ik ben 53 jaar en in mijn basisschool periode werd er gewoon simpel weg geen huiswerk gegeven. Hier gingen meerdere vragen over.
Jouw sommetje van symptomen zijn één op één herkenbaar. Van onder- tot overprikkeling, van moe wakker worden tot niet in slaap kunnen komen (omdat ik dan al zo moe ben). Daarbij komt dat mijn beide zonen gediagnosticeerd zijn met ADHD.
Het blijft bijzonder om dan de diagnose géén ADHD te horen…
Hai Birgitte,
Dat is zeker bijzonder om dan geen diagnose ADHD te krijgen… Als je zelf maar weet dat het dat (hoogstwaarschijnlijk) wel is, dan kun je gericht gaan kijken naar wat voor jou kan helpen.
Hallo Brigitte, toevallig heb ik zelf recent de diagnose ADHD gekregen, op mijn 47e.. Bij mij ook een lage(re) ‘kindscore’ (4 uit 9) door een hele gestructureerde en rustige jeugd, veel ondersteuning, geen huiswerk op de basisschool e.d. Mijn klachten werden pas echt zichtbaar vanaf de middelbare school en vanaf het moment dat ik op mezelf ging wonen, liep ik steeds vast. Uiteindelijk, na heel veel geworstel, therapieën, burn-out, bij toeval gelezen over ADD bij vrouwen en zo is het balletje gaan rollen. (En ik heb notabene een zoon met ADHD, nooit aan gedacht dat ik het ook had). Wat ik maar wil zeggen: als je voor jezelf zoveel in de verhalen over ADHD herkent en je wilt graag een officiële diagnose, laat het er niet bij zitten en ga naar een andere instantie. Gewoon doen hoor! Het helpt zoveel om te weten waar die verlammende vermoeidheid vandaan en wat je er aan kunt doen.
Ik probeer begrip aan de dag te leggen voor een partner met adhd. Lastig is het wel, dan denk ik tja je kunt niet de hele tijd alleen maar doen wat je graag doet, omdat je tegen wat je niet graag doet opziet. Dat is bij iedereen zo, en ook de niet leuke taken moeten ook gebeuren, dat is het leven. Moeilijk om niet te denken dat het iets anders is dan verantwoordelijkheden ontlopen. Ik heb veel moeite om zijn adhd een plaats in de relatie te geven, het is enorm veel rekening houden met vanalles. Het mag voor de partner toch ook nog wat leefbaar zijn, Ik wist niet vooraf dat hij het had en ik zou er ook niet bewust voor hebben gekozen. Lastig om ook het mooie te blijven zien zonder oordeel. Veel hulp voor mensen met adhd, maar partners hebben het minstens zo zwaar en staan in de kou. Wou ik ook eens gezegd hebben.
Ook als man een aansprekend artikel én herkenbare reacties. Diagnose op mijn 49e gehad, het was nodig om dingen helder te krijgen. Voor mezelf en omgeving (“verrassend zeg, dat je ADHD hebt”). Met het ouder worden raakte het improviseren en compenseren in de knel. Minder energie, heel vaak doodmoe, tevens gehoorproblemen (tinnitus als alom aanwezige prikkel en iets doof, waardoor de geluiden wel gesignaleerd, maar niet 100% herkend en verwerkt worden, ook al prikkels), steeds duidelijker afwijkend gedrag ten opzichte van ‘ambitieuze carrièremakers’.
Wat mij helpt (en wat door Brigitte is beschreven) is af en toe een adempauze nemen. Weg uit de kantoortuin, weg van telefoon en pc. Meditatie/mindfulness helpt mij enorm in het erkennen en accepteren van mijzelf, mijn prikkelgevoeligheid, verslavingsgevoeligheid, oorsuizen, drukte-in-het-hoofd, alles. De oude ik, die zich pleasend opstelde en altijd vrolijk, druk, gezellig en aanwezig was, is nu een stuk meer zichzelf. Minder uitbundig. Soms rustig. Alsof je eerst een halve eeuw oud moet worden om te ontdekken wie je écht bent.
Ik gun elke ADHD-er (en ADD-er) een diagnose die niet als label wordt ingezet, maar handvatten geeft om je leven zo in te richten dat het goed met je gaat.
Hallo Jorna!
Ook hier weer zoveel herkenning aan jouw blog! Ik ben 40 jaar en heb 2 jaar geleden de diagnose adhd gekregen. In eerste instantie vind ik mezelf geen adhdster. Ik bestempelde mijzelf eigenlijk al jaren als hoog gevoelig.
Doordat het zoontje van een vriendin onderprikkeld is, ben ik hier meer over gaan lezen. Ik ben er nog niet uit of ik onder of overprikkeld ben, maar wat een helder beeld dat mijn was altijd uitpuilt en dat ik nu van jou lees dat saaie taken die dopamine nodig hebben! Zo duidelijk! Ik ga er eens mee aan de slag. Dank je wel wederom.
Hallo jorna
Ik ben Stef en 60j ….cronisch vermoeid en adhd ….veel prikkels zijn voor mij teveel…dat kan werk zijn ma ook mijn gedachten…mijn hoofd werkt 24 u op 24 …en mijn lichaam reageert direct met negatieve gevoelens….mijn maag opgeblazen,hartkloppingen, ademnood, juist dat ze een betonnenblok op mijn borst leggen..En het punt is dat ik er geen controle over heb….het duurt geen seconde ..
Daarbij ben ik nog een angshaas… heel rap bang dat er iets met me gebeurd.
Volgens mij is de cronische vermoeidheid de grote duivell
Het is ook erg belangrijk om te ‘ontprikkelen’. En chronische vermoeidheid kan meerdere oorzaken hebben.
Ik weet nu sinds 1,5 jaar dat ik ADHD heb en alles puzzelstukjes vallen op hun plek. Ook de dingen die ik voelde en meemaakten in mijn jeugd, it all made sense. Ik herken me heel erg in de vermoeidheid, aan de ene wil ik wel dingen doen, maar mijn hoofd is soms zo drained. Als of er een zware zak op mijn hoofd ligt. Het liefst wil ik dan gewoon lekker slapen, maar ik weet ook dat dit averechts werkt, want zo word ik alleen maar meer passiever. Als ik vrij ben en denk rond 14:00 uur ik ben moe ik ga een dutje doen, dan is dit het allerfijnste dutje die ik ken!! Zo zalig, heh! Maar op dagen dat ik werk en ik moet mezelf staande houden tot 17:30, daar krijg ik al hevige stress van, want hoe ga ik om met de vermoeidheid op werk? Ik kan niet even gaan slapen op de groep. Jorna, jij had het over om te mediteren en ademhalingsoefeningen te doen gedurende de dag. Denk jij dat dit helpt tegen de extreme vermoeidheid op werk en algemeen? Want het is bij mij niet een beetje moe, maar dan echt zo moe dat ik niet meer goed kan nadenken en dan alleen maar wil liggen en slapen. Ik vind dit nog wel de meest hinderlijke kenmerk van ADHD, die ongekende verlammende vermoeidheid.
Hallo Jorna,
ik ben nu 56 jaar en er is 15 jaar geleden ADHD bij mij geconstateerd.
Na de diagnose werden voor mij veel vragen beantwoord, waarom ik dingen anders deed dan anderen. ADHD helpt mij echter ook enorm, In mijn werk ben ik vaak heel oplossingsgericht bezig en ik merk dat ik sneller en creatiever kan zijn dan anderen.
Jouw uitleg is heel herkenbaar voor mij. Over het algemeen ben ik moe en lamlendig, maar ik heb ook goeie dagen. Met name als ik dingen gedaan heb, dan is het veel makkelijker om door te pakken (endorfine). Ik heb daar nooit zo bewust bij stilgestaan, maar jij slaat de spijker op zijn kop.
Ik heb met veel artsen gesproken over mijn vermoeidheid, maar geen enkele heeft dit ooit benoemd.
Dank je voor deze nieuwe inzichten!
ik ben een man maar heb dezelfde symptomen als bovenstaande. en ik ben op de hoop toe nog eens vrachtwagen bestuurder. welke deze dus helemaal niet makkelijk maakt, namelijk dat ik dus heel regelmatig moet stoppen om te rusten en dat is meestal een half uur. en dan val ik als een blok in slaap. welke tijdens de nacht dus niet gebeurt. en vechten tegen men slaap heb ik ook al geprobeerd welke dus levensgevaarlijk is. dus ik heb heel veel aan bovenste van deze. waarvoor dank !
Hallo Jorna,
Wat een prachtig en verhelderend geschreven artikel. Ik was aan het zoeken naar informatie over cvs in combinatie met ad(h)d toen ik hier terecht kwam.
Ik heb 2 prachtige dochters, maar totaal verschillend. Mijn oudste stond in de buik al altijd ‘aan’. Zij ontwikkelde zich als meisje die op alle prikkels reageert en acteert, lichamelijk zeer bewegelijk is. Vanaf dat ze naar school gaat, werd dit gedrag ongewenst en kwam er veel negativiteit op haar af omdat ze niet voldeed aan de verwachtingen van een schoolse setting; stilzitten op je stoel, taakjes (af)maken, en dingen doen waar je echt geen zin in hebt op dat moment. Vanaf haar 9de heeft ze de diagnose adhd gekregen omdat school handelingsverlegen was. Na veel wikken en wegen zijn we gestart met medicatie op de schooldagen. Hierdoor ervaart ze meer rust en kan eerder stoppen en grenzen accepteren.
Mijn jongste dochter was vanaf de geboorte heel erg rustig. Ze is een stille genieter zeggen we altijd. Ze zat graag op haar billen te observeren en kon zich zo vermaken met alles wat er om haar heen gebeurt. Maar ze is ook altijd veel moe geweest. Ze is ontzettend sociaal en valt op in haar creativiteit. Ze verzint hele knutsels en en is een fantasierijke dromer. Nu ze ouder wordt blijkt dat ook zei zich niet kan concentreren op school. Ze wordt afgeleid door elk plaatje in haar werkboek en is daar al weer hele verhalen bij aan het maken in haar hoofd. Er staan de mooiste tekeningen in haar werkboek, maar het werk zelf is niet af. Zodra ze thuis komt is ze doodmoe. Haar opnieuw tot iets zetten lukt haar vaak niet meer. Sport wil ze het liefst altijd skippen. We lopen nu al 2 jaar bij het ziekenhuis vanwege haar extreme chronische vermoeidheid en schooldagen zijn voor haar wat ingekort. Het laatste gesprek met de arts vroeg ik of zij mogelijk add zou kunnen hebben en daardoor oververmoeid is omdat haar hoofd altijd aan staat. De kinderarts wist er zelf te weinig van af, vandaar toch maar een verdere zoektocht van mij (oh ja, ik kan mij ook volledig op iets storten en alles wat ‘moet’ laten liggen).
Jouw verhaal geeft mij weer aanknopingspunten als moeder en tips en tools voor beide meiden. Heel veel herkenning in over- en onderprikkeling. Ook al zijn het 2 bijna tegenovergestelde karakters, op beide van toepassing.
Ik ga er mee aan de slag en ik hoop dat ik hiermee resultaat zie in de energie balans van mijn jongste dochter.
Super bedankt!
Wat een mooi voorbeeld hoe het zich op twee totaal verschillende manier kan uiten! Denk er ook eens aan dat je jongste misschien op school wel ‘het braafste meisje van de klas’ probeert te zijn. Wat ook een hele hoop energie kost. Sport skippen: I can relate…. alleen is het juist zo goed om te bewegen! Succes met je zoektocht naar de juiste gebruiksaanwijzing voor beide meiden!